سمینار «نحوه ارائه و دفاع مونوگراف» برای دانشجویان دانشکده‌های مختلف موسسه تحصیلات عالی حکمت امروز چهارشنبه ۱۳۹۷/۱/۲۹ در سالن اجتماعات این نهاد تدویر یافت. در این سمینار که توسط استاد تقی پیمان معاون امور فرهنگی این موسسه ارائه گردید، ابتدا اصول ارائه و دفاع مونوگراف تدریس شده سپس یک مونوگراف به شکل تمثیلی توسطه عبدالله انصاری یک تن از دانشجویان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دفاع گردید. نکاتی که در زمان دفاع باید رعایت کنیم در ادامه مبحث نحوه ارائه پایان نامه خوب، به قسمت اصلی بحث یعنی نکاتی که باید در دفاع از پایان نامه رعایت شوند می‌رسیم. قبل از شروع این نکات باید بگویم که هر دانشگاه علاوه بر اصول کلی رایج، یکسری اصول مختص به خودش را دارد که با سایر دانشگاه‌ها متفاوت است، ازجمله تعداد داوران، نوع پذیرایی، تعداد مهمانان و نحوه حضورشان، پیش دفاع و غیره. 1) آغاز جلسه در آغاز جلسه، بعد از اینکه به شما اجازه دفاع داده شد، شما در جایگاه دفاع قرارگرفته و آماده صحبت می‌شوید. ابتدا خودتان را معرفی می‌کنید، درباره موضوع و کارهایی که انجام داده‌اید در حد چند جمله حرف می‌زنید، فهرستی از مطالبی را که قرار است در مورد آنها صحبت کنید را هم ارائه می‌دهید و بعد شروع به دفاع می‌کنید. در حالت کلی، شما سؤالی را طرح می‌کنید و در طول جلسه دفاع به آن سؤال پاسخ می‌دهید. اینکه برای پاسخ به این سؤال از چه روش‌هایی استفاده کرده‌اید و چه مراحلی را پیموده‌اید و درنهایت به چه نتیجه‌ای دست پیداکرده‌اید، همه در جلسه دفاع بیان می‌شوند. همه‌چیز را همراه خود داشته باشید، یک نسخه کامل پرینت شده از پایان نامه، یک نسخه از پایان‌نامه و فایل پاورپوینت روی فلش، نرم‌افزارهایی که با آنها کارکرده‌اید روی سیستمتان باشند، نتایج تحلیلی و نمودارهایی که با استفاده از نرم‌افزارها و برنامه‌ها به‌دست آمده‌اند هم در لپ‌تاپتان موجود باشند، هرچند به‌ندرت پیش می‌آید که داوری از شما بخواهد نتایج را از نرم‌افزار نشان دهید ولی کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند، از بی‌عیب بودن لپ‌تاپ و سیستمتان مطمئن شوید. 2) شروع خوب سالی که نکوست از بهارش پیداست! معمولاً داشتن یک شروع خوب تأثیر بسزایی روی افراد دارد. یک شروع قدرتمند و جذاب در لحظه ابتدای کار که توجه صددرصدی افراد روی شماست می‌تواند نتیجه کار را تغییر دهد. مطمعناً همه استرس‌ها و نگرانی‌ها تا قبل از شروع بوده و همین‌که آغاز به دفاع کردید از بین می‌روند، پس با اعتمادبه‌نفس بالا و توکل به خدا شروع کنید. بهتر است در ابتدای ارائه که اختیار کار دست خودتان است چند بخش مهم از پایان نامه را به‌طور مفصل و طولانی توضیح دهید تا حساب کار دست داوران بیاید که با یک دانشجوی قوی طرف هستند. یک شروع با نکات غیر مهم و توضیحات مختصر داوران را نسبت به شما ناامید می‌کند. 3) تهیه پاورپوینت خوب بعد از اتمام و تکمیل پایان نامه، تهیه پاورپوینت مهم‌ترین بخش به‌حساب می‌آید. پاورپوینت حکم نقشه راه را دارد که مرحله‌به‌مرحله ارائه را پیش می‌برد پس باید آن‌قدر جالب و چشمگیر باشد تا نظر افراد را جلب کند. مطالب درج‌شده در پاورپوینت باید بسیار خلاصه و درواقع فقط عناوین و موارد باشند، گنجاندن تعاریف و مطالب زیاد و توصیفی برای حضار کسالت‌آور است. بهتر است بیشتر از امکانات بصری مثل تصاویر، نمودارها و اشکال استفاده شود و از روی آنها توضیحات مربوط به هرکدام داده شود. تعداد اسلایدهای پاورپوینت هم نباید آن‌قدر زیاد باشد چراکه باز برای افراد خسته‌کننده می‌شود، معمولا تعداد اسلاید ها را حداکثر 25 تا 30 اسلاید در نظر می‌گیرند. بهره گرفتن از روانشناسی رنگ‌ها و اشکال هم بی‌تأثیر نیست و می‌تواند در جلب توجه بیشتر افراد کارآمد باشد. 4) زمان بندی مناسب سعی کنید مدت زمان جلسه دفاع را به خوبی مدیریت کنید، طوری نباشد که آن‌قدر درگیر مطالب حاشیه و مقدمه و تعاریف شوید که برای قسمت‌های اصلی و نتایج و تحلیل‌ها زمان کمی باقی بماند. از 20 تا 30 دقیقه زمان جلسه دفاع بیشترین بخش آن به کارهایی که صورت گرفته و بررسی نتایج و نمودارهای حاصله تعلق می‌گیرد. 5) پذیرایی همانطوری‌که قبلاٌ هم گفتم بعضی از موارد مربوط به جلسه دفاع دانشگاه به دانشگاه متفاوت است، ازجمله آنها می‌توان به پذیرایی اشاره کرد. برخی از دانشگاه‌ها اجازه تشریفات و ریخت‌وپاش و هزینه‌های بسیار بالا به دانشجویان را نمی‌دهند و تعیین می‌کنند که تا چه حد باشد، بعضی دیگر اما هیچ محدودیتی نداشته و دانشجو کاملاً آزاد است تا خود تصمیم بگیرد. در ایام کرونا پذیرایی کلاً ممنوع بود تا جایی که حتی در بعضی از دانشگاه‌ها تعهد می‌گرفتند که اگر پذیرایی صورت بگیرد، عواقب انضباطی خواهد داشت. اما روال کار به این صورت است که معمولاً در فصل‌های گرم از نوشیدنی‌های گرم مثل قهوه، نسکافه، کاپوچینو و غیره و در فصل‌های گرم از نوشیدنی‌های سرد مثل انواع آبمیوه‌ها و نکتارها استفاده می‌شود. در کنار نوشیدنی، معمولاٌ شیرینی و میوه، گاهاً آجیل و فینگرفودهای مختلف سِرو می‌شود. همچنان که امروزه تشریفات در همه قسمت‌های زندگی مردم به طرز عجیبی نفوذ کرده، مراسم دفاع از پایان نامه هم از این مورد بی‌نصیب نشده است. کسب‌وکارهایی هستند که کارشان تهیه و ساخت پک‌های جلسه دفاع باسلیقه مشتریان است. سعی کنید در جلسه دفاع کسانی را داشته باشید که اولاٌ کار پذیرایی را انجام دهند و ثانیاً با سلیقه و اخلاق شما آشنا باشند چراکه اگر آدم حساسی باشید و این کار مطابق سلیقه شما صورت نگیرد، اعصابتان خورد شده و حواستان پرت می‌شود. 6) پوشش و ظاهری مناسب جلسه دفاع از پایان نامه یک جلسه کاملاً رسمی به‌حساب می‌آید پس باید با پوششی رسمی در آن شرکت کنید. لباس‌هایی مرتب و اتو شده با حفظ شئونات اسلامی و ظاهری مرتب از ملزومات یک دانشجو برای حضور در جلسه دفاع است. ظاهر شدن با آرایش غلیظ برای خانم‌ها و آقایان با ظاهری جلف توهین با ساحت علم و دور از شأن یک انسان فرهیخته می‌باشد. این نکته را هم در نظر بگیرید که داشتن پوشش و ظاهری مناسب ارتباط مستقیمی با نحوه ارائه پایان نامه خوب شما دارد. 7) تسلط روی پایان نامه سعی کنید چندین بار پایان نامه خود را بخوانید، آن‌قدر که نکته به نکته آن را بفهمید و در آن مطلبی برایتان نامفهوم و گنگ نباشد. مسلط بودن به مطلبی اولاً باعث بالا رفتن اعتمادبه‌نفس شده و شما را در جلسه دفاع قدرتمند نشان می‌دهد، دوماً وقتی فردی در مورد موضوعی تسلط و مطالعه خوبی داشته باشد صحبت کردن در مورد آن برایش آسان، لذت‌بخش و بدون استرس خواهد بود. 8) حفظ آرامش پیش‌زمینه همه‌چیز در نحوه ارائه پایان نامه خوب، حفظ آرامش است. از روزی که پایان نامه را به‌عنوان یک درس 6 واحدی انتخاب می‌کنید و مراحل سخت نوشتن و آماده‌سازی آن را طی می‌کنید با آرامش باشید و آن را تمرین کنید. اگر در تمام مدت جلسه دفاع آرامشتان را حفظ کنید مطمئناً به هیچ مشکلی برنمی‌خورید و به خوبی از پس آن برمی‌آیید. به سؤالاتی که داوران از شما می‌پرسند با حفظ آرامش و تمرکز پاسخ دهید. 9) بیان خوب کسانی که از همان ابتدای تحصیل بیان خوب و مهارت سخنوری دارند به‌راحتی می‌توانند در جلسه دفاع، از پایان نامه خود دفاع کنند. داشتن صدایی رسا و شیوا ، بیان خوب و داشتن دایره کلمات وسیع منجر به یک دفاع عالی هم می‌شود. یکی از تمرینات مهم برای تقویت بیان و گفتار، خواندن کتاب است که تأثیر فراوانی در نحوه ارائه پایان نامه خوب دارد پس سعی کنید خودتان را به خواندن کتاب‌های مختلف عادت دهید. پایان جلسه به آخرین بحث نحوه ارائه پایان نامه خوب رسیدیم. در پایان دفاع، زمانی‌که مطالب خود را به‌طور کامل ارائه دادید و به اسلاید آخر رسیدید از حضار تشکر و قدردانی کنید. بعد داوران شروع به پرسیدن سؤالات می‌کنند که آن‌هم سلیقه‌ای است و قانون خاصی ندارد. گاهاً یک سؤال و گاهاً چند سؤال پرسیده می‌شود. اگر به همه سؤالات آنطوریکه انتظار دارند به‌درستی پاسخ بدهید نمره کامل را خواهید گرفت در غیر این صورت کمی پایین‌تر و درنهایت اگر اشکال و موردی مشخص کنند که نیاز به اصلاح دارد، اصلاحیه صادر می‌شود که باید آنها را تصحیح کرده و بازگردانید و به‌این‌ترتیب ختم جلسه اعلام شده و دفاع پایان می‌یابد. در مواردی دانشجویان برای تقدیر از زحمات داوران، استاد راهنما و مدیر گروه هدیه‌ای تهیه کرده و در پایان جلسه تقدیمشان می‌کنند همچنین معمول است که خانواده و یا دوستان دانشجو، در خاتمه دفاع با تقدیم گل این موفقیت را به او تبریک می‌گویند. سخن پایانی درباره نحوه ارائه پایان نامه خوب نحوه ارائه پایان نامه خوب، قواعد و نکات ثابتی ندارد و شاید اگر وارد جزئیات شویم صدها نکته را می‌توانیم پیدا کنیم که هر یک به طریقی در نحوه ارائه پایان نامه خوب تأثیر دارند. به‌هرحال این نکته را باید در نظر بگیرید که همه‌چیز یعنی نتیجه ماه‌ها تلاش شما به چگونگی ظاهر شدن شما در این جلسه مهم بستگی دارد پس در این مورد بسیار دقیق شوید.